Architectenpunt sprak met Jan-Evert de Brouwer, interieurontwerper bij De Brouwer Binnenwerk. Hoe kijkt hij naar het toepassen van een lift in een woning, wat zijn zijn ervaringen hiermee en waar haalt hij zijn inspiratie vandaan. Je leest hier meer over.
ARCHITECTONISCHE DROOM
‘Ik heb niet echt een droom, maar waar ik druk mee bezig ben, is flexibel wonen. Het is bizar dat je als mens allerlei levensfases doormaakt, maar dat een woning star is en niet meebeweegt. Krijgen we straks een woning die zich kan aanpassen aan elke nieuwe levensfase? Daar ben ik heel benieuwd naar. Geweldig zou zijn als de techniek die gebruikt is voor het fenomenale floating bed van JanJaap Ruijssenaars, ook toepasbaar zou zijn op een lift. Transport naar boven met behulp van een magnetisch veld, hoe mooi zou dat zijn?’
“Een lift creëert levensloopbestendigheid en zorgt ervoor dat je niet dagelijks met ouderdom of een lichamelijke beperking wordt geconfronteerd.”
De lift en inspiratie
De film De lift van Dick Maas uit 1983 is het eerste waar Jan-Evert De Brouwer, interieurontwerper bij De Brouwer Binnenwerk, aan denkt als ik hem vraag naar de lift en inspiratie. ‘Een heerlijke film waarin de lift een mysterieuze doos is. Hoeveel mensen zouden na het zien van die film een tijdje de voorkeur gegeven hebben aan het trappenhuis?,’ lacht hij. ‘En ook het verhaal van Abeltje van Annie M.G. Schmidt uit 1953 waarin de lift een transportmiddel is dat je naar onbekende bestemmingen brengt, vind ik inspirerend. Een lift kan je naar het onbekende brengen, dat is ook het gevoel dat je overvalt wanneer de liftdeur achter je sluit. Voor mij ontstaat door de lift de mogelijkheid om anders over ruimtes na te denken.’
‘Ouder worden gaat gepaard met kleine gebreken en beperkingen. Zaken in huis dienen eigenlijk gelijkvloers gerealiseerd te worden. Een lift geeft je de mogelijkheid om toch in meerdere lagen te denken, terwijl je een gelijkvloers functie behoudt. Mensen kunnen zo langer in hun vertrouwde omgeving wonen. En langer ontkennen dat ze ouder worden,’ vult hij met een knipoog aan. ‘Vanuit de overheid wordt men ook geacht langer thuis te wonen, maar regelgeving en bestemmingsplannen evalueren daar niet in mee. Bestemmingsplannen schrijven veelal meerlaags bouwen voor, ook omdat het aan ruimte ontbreekt om plat te bouwen. Dan kun je al snel niet om een lift heen.’
Levensloopbestendigheid
‘Het mooie aan een lift vind ik de functie van het apparaat: comfort. Een lift creëert levensloopbestendigheid en zorgt ervoor dat je niet dagelijks met ouderdom of een lichamelijke beperking wordt geconfronteerd. Dat gevoel van eigenwaarde is veelal niet te behalen met luxe materialisatie. Qua uiterlijk is een lift het mooiste wanneer deze volledig geïntegreerd is in een woning, zodat de lift een onzichtbare functionaliteit heeft. Hierbij dien je altijd rekening te houden met de wet- en regelgeving. In de particuliere woningbouw, waar wij voornamelijk actief zijn, mag je geen afscheid nemen van de trap. Je mag deze wel smaller maken, maar niet laten vervallen. Verdiepingshoogten worden hoger en isolatie-eisen nemen toe, waardoor de schil veel dikker wordt. Aan de keerzijde hebben we te maken bestemmingsplannen waar bouwhoogte en goothoogte voorgeschreven zijn. Zo staat de hele binnenruimte onder druk en dan merken wij vooral dat de maatvoering van een lift van essentieel belang wordt. Hoe minder ik aan installatieruimte kwijt ben, hoe liever mij dat is. Ik richt me sterk op de in- en aanpasbaarheid van een lift. Hoe kan ik de lift zo goed mogelijk laten aansluiten op de rest van het interieur.’
Verschillende ervaringen
‘Voorheen hadden we te maken met traditionele liftinstallaties waar leveranciers een sterke monopoliepositie hadden en we vast zaten aan dure onderhoudscontracten. Wanneer er dan iets aangepast moest worden voor bijvoorbeeld een verbouwing, leverde dat veel onnodig gedoe op. Gelukkig is dat nu niet meer het geval en kunnen liften overal flexibel worden toegepast. Een bijzonder project dat we gerealiseerd hebben was een autolift voor een verzamelaar van oude auto’s. De kelder stond vol met oldtimers en het hele terras inclusief grind, kon omhoog om de auto’s te verplaatsen. ‘
‘Iedere situatie is uniek en vraagt om een specifieke benadering. Wat ik belangrijk vind, is dat een leverancier meedenkt met een ontwerper. Aesy Liften anticipeert daarop en houdt bij de uitvoering van hun producten sterk rekening met de wensen van de architect. Een aantal jaar geleden hebben we net over de Belgische grens een casco gezinswoning geschikt gemaakt voor dubbele bewoning. De ouders kwamen bij het gezin inwonen om zo op termijn ook mantelzorg te kunnen verlenen. Een prachtig initiatief. Tijdens onze zoektocht naar een lift die volledig integreerbaar en niet al te kostbaar was, vonden we een luisterend oor bij Aesy Liften. Zij hebben het deursysteem van de lift voorzien van een customized geleidingssysteem. De liftdeur ging zo volledig op in een houten betimmering. Sturing, bediening, verlichting en zelfs het interieur van de lift konden we compleet aanpassen aan de rest van de woning. Een perfect voorbeeld van integratie.’
Teleportatie is ver weg
‘Hoe ik verwacht dat de markt voor liften zich verder gaat ontwikkelen? Teleportatie is een eind weg en op korte termijn zal de trap preferent blijven aan de lift. Mensen willen in de hal een royale entree realiseren en vullen dat in met een voorname trap. De ontwikkeling verwacht ik in de onzichtbare functionaliteit en de verdergaande integratie van de lift. Tevens zal de lift ook gaan functioneren met andere voortbewegingssystemen. Qua uiterlijk zie ik een gelijksoortige ontwikkeling als met de tv, die tegenwoordig omgetoverd is tot een schilderij in een woning. De functionaliteit is er wel, maar je ziet deze niet. Ik zie dit ook als toekomst voor de lift: een complete versmelting met de omgeving. Wellicht worden trap en platform één. Blijft de lift een hok waarmee je personen naar boven verplaatst of wordt het een ruimte die in zijn geheel kan verplaatsen?’
Beroemde liften
Als uniek en vooruitstrevend voorbeeld van een lift noemt Jan-Evert, Maison a Bordeaux van Rem Koolhaas, uit 1998. Een woning voor een minder valide man waarbij de hele kamer zich kan verplaatsen. ‘Echt fantastisch. En niet te vergeten de hydraulische lift van I.M. Pei in het Louvre. De perfecte samensmelting van een trap en een lift. Als laatste wil ik iedereen aanraden de minilift van Maurizio Cattelan te bewonderen in Museum Voorlinden in Wassenaar. Een lift, zoals een lift eruit moet zien, maar dan piepklein.’